ISLA GILUTONGAN

Ni: Alexza Ann Golez

  Ang ”marine sanctuary”  sa Isla sa Gilutongan nga sakop sa lungsod as Cordova, maoy usa sa mga nindot nga  talan-awon nga paboritong suruyan ug bisitaon sa mga lokal, nasyunal, ug internasyunal nga mga turista. Hinungdan sa pag-uswag ug paglambo sa kinabuhi sa mga lumulupyo sa isla.

Kaniadtong wala pa natukod ug nailhan ang maong sanktuwaryo, pangisda ug pagpamuwad lang ug guso ang nailhang panginabuhian sa sa mga lumulupyo niining maong isla. Tungod niini dili igo ang kita sa matag pamilya alang sa ilang pagkaon sa adlaw-adlaw ug alang sa edukasyon sa ilang mga anak, nga miresulta sa malnutrisyon ug pag-undang sa pag-eskwela sa mga kabatan-unan hilabi na sa mga kalalakin-an para motrabaho ug makatabang sa panginahanglan sa ilang tagsa-tagsa ka pamilya, samtang ang mga kabatan-unang babaye misulod ug sayo sa kinabuhing minyo.

Karon nga daghan ng mga turista ang tuyo mga mobisita sa isla para makasaksi sa mga nagkalain-laing mga isda pinagi sa: diving, snorkeling ug swimming. Hinay-hinay nga nausab ang dagan sa  kinabuhi sa mga lumulupyo sa isla hilabi na sa kadtong mga tawo nga adunay dakong pangandoy ug naningkamot  gayud nga mabag-o ang ilang kinabuhi ug mahatagan nila ug sakto nga edukasyon ang ilang mga anak.

Ang sanktuwaryo, nag-abli ug daghang oppurtunidad mahitungod sa ilang panginabuhian. Ang mga inahan nga kanhi walay mga trabaho ug nagsalig lang sa kinitaan sa ilang mga bana, karon nakat-on na sa pagpanluto  ug  pagpaninda ug mga pagkaon sama sa budbod ug paghimo ug pagpamaligya ug mga handuman (souvenirs) para sa mga turista. Ang mga kabataan nga nangandoy gayud nga makahuman sa ilang pag-eskwela apan walay ikagasto ang ilang mga ginikanan, nakapadayon na sa ilang pagtungha  tungod kay adunay grupo sa mga internasyunal nga mga  turista ang nakakita sa ilang kahimtang ug mibolontaryo sa pagsuporta sa ilang pagtungha hangtud nga sila mahuman. Samtang ang mga amahan, aduna nay laing panginabuhian gawas as pagpanagat ug pagpamuwad ug mga guso nga ibaligya nila ngadto sa sugbo, sila karon nakatukod ug grupo nga mohalad ug mga kanta alang sa mga turista.

Tungod sa ” marine sanctuary”  sa isla sa Gilutongan, aduna nay daghang kausaban ang nahitabo sa  kinabuhi sa mga lumulupyo niining maong isla­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­- mas niubos ang gidaghanon sa mga bata nga biktima sa malnutrisyon, tungod kay aduna na silay igong kwarta alang sa ilang pagkaon  ug uban pang panginahanglan, mas niubos ang gidaghanon sa mga kabatan-unan nga moundang  sa pagtungha para motrabaho  ug magminyo ug  sayo tugod kay napun-an na ang pangianbuhian sa ilang mga ginikanan ug tungod sa mga turista nga misuporta sa ilang pagtungha. Samtang, ang mga ginikanan mas nadasig  pa sa pagpangita ug kwarta alang sa kaugmaon sa ilang mga anak tungod sa mga oppurtunidad sa pagpanarbaho nga ilang nasinati.